Leren van nieuwe ondernemer-investeerder modellen met de agri-food sector als voorbeeld.
Tatiana Glad, mede-oprichter van Impact Hub Amsterdam en onlangs benoemd tot directeur van het Impact Hub netwerk, en Ellen Oetelmans, programmamanager van Amsterdam Impact (Gemeente Amsterdam), verwelkomden een hybride online en in-person publiek op de 2021-editie van ons Unpack Impact evenement.
Samen met Amsterdam Impact besloten we om systemische verandering te onderzoeken, geworteld in de praktijk. En we kozen voor de lens van nieuwe ondernemers-investeerdersmodellen in de agrovoedingssector, met name op het gebied van regeneratieve landbouw.
Het evenement werd bijgewoond door panelleden Liesbeth Soer, directeur katalytische investeringen bij Triodos Regenerative Money Centre; Danielle de Nie, bodemwetenschapper en oprichter van Wij.land; en Brad Vanstone, oprichter van de op planten gebaseerde kaasmakerij Willicroft.
Joel Solomon, een van de oprichters van Renewal Funds, Canada’s grootste durfkapitaalbedrijf voor missies, en co-auteur van The Clean Money Revolution, gaf een speciale keynote gevolgd door een levendig gesprek met het publiek.
Lancering van een obligatie voor regeneratieve landbouw
“Regeneratief gaat niet over goed of slecht doen, maar over het repareren van iets dat kapot is: het economische systeem. Dat is wat we proberen te doen met Aardpeer,” aldus Liesbeth Soer van Triodos Regenerative Money Centre, die Aardpeer mede heeft geïnitieerd met Wij.Land, Stichting BD Grondbeheer en Stichting Herenboeren NL.
Aardpeer is een stichting die landbouwgrond en bodemvitaliteit veiligstelt voor toekomstige generaties door grond beschikbaar te stellen aan natuurinclusieve boeren. Aardpeer betekent aardpeer in het Nederlands, maar de naam van de stichting verwijst naar aarde en peer, een knipoog naar de gezamenlijke aanpak van de stichting, die boeren, burgers, bodem en biodiversiteit samenbrengt.
Aardpeer zette zijn eerste fundamentele stap in de richting van een regeneratief landbouwsysteem in Nederland met de uitgifte in 2021 van een obligatielening, waarmee 7,2 miljoen euro werd opgehaald, voornamelijk van kleine investeerders, om grond van de speculatieve markt te halen en deze grond beschikbaar te maken voor boeren die bereid zijn over te stappen op duurzame landbouwpraktijken.
“Het risico om niets te doen is groter dan het risico om te investeren in iets dat echt baanbrekend is en de volgende generaties zal helpen,” zei Soer over de obligatie, die vanuit economisch oogpunt contra-intuïtief was. “De [financiële] toezichthouders zwegen toen we zeiden dat het een nog groter risico is als het systeem blijft zoals het is.”
Perspectieven op de betekenis van 'regeneratief'
Naast het repareren van een kapot systeem, zegt Liesbeth Soer van Triodos Regenerative Money Centre, betekent ‘regeneratief’ ook dat je echt iets nieuws doet met je investering. “Het rendement dat je op je geld krijgt – ik noem het ‘de oogst’. Het is een gevolg en niet iets waar je naar moet streven of dat je van tevoren weet,” legt ze uit.
Voor bodemwetenschapper en Wij.land-oprichter Danielle de Nie gaat ‘regeneratief’ over het weer tot leven brengen van dode bodems. “Het gaat erom het leven in de bodem – de micro-organismen – weer voor je te laten werken, iets wat we in Nederland zijn kwijtgeraakt sinds de introductie van industriële technieken”, zegt ze.
Maar veel van de boeren die bereid zijn om over te schakelen op duurzame landbouw moeten een evenwicht zien te vinden tussen economische en ecologische prikkels en toegang krijgen tot meer land. “We horen vaak van boeren: ‘Er is geen bank die meer land voor me gaat kopen. Ik zit al tot hier in de schulden!”, aldus de Nie.
“Wat er mis is met dit systeem is dat de grondprijs in Nederland niet gerelateerd is aan het productieve vermogen wanneer je duurzaam produceert, zonder chemische input”, voegde ze eraan toe.
Voor Brad Vanstone, oprichter van plantaardige kaasmakerij Willicroft, “is regeneratie een evoluerend proces van verbetering met als eerste doel netto positiviteit.” Willicroft begon met cashewnoten als basisingrediënt, maar realiseerde zich dat de koolstofuitstoot te hoog was, dus schakelde het over op bonen en peulvruchten, die ook in Nederland kunnen worden verbouwd.
“We zijn op zoek naar boeren om 50 hectare witte bonen te geven als proefproject. We willen dat het regeneratief is en als overgangsstuk fungeert,” legt Vanstone uit, terwijl hij oproept tot nauwere samenwerking tussen de zuivel- en de plantaardige kaasindustrie.
“Als het gaat om plantaardige producten en de zuivelindustrie, is er een soort impasse, maar er zou veel gedeelde kennis moeten zijn. Er is geen vooruitgang als we met vingers naar elkaar wijzen,” zei hij.
Over het betrekken van stakeholders bij de transitie
Hoe kunnen we stakeholders samenbrengen om de overgang naar een regeneratief voedselsysteem en een nieuwe economie die voor iedereen werkt te stimuleren?
“Mijn favoriete SDG is 17 – Partnership for the Goals. En de slogan van Aardpeer is ‘Samen voor land’. Je hebt een menigte nodig om iets te laten gebeuren”, zegt Liesbeth Soer, directeur katalytische investeringen bij Triodos Regenerative Money Centre.
“Voor Aardpeer hebben we initiatieven die het geld, het land, de boeren en de perspectieven van de crowd bij elkaar brengen. De kennis is er dus al. Je moet de krachten bundelen. Soms voelt het zo simpel: een coalitie is het beste om vooruit te komen“, legt ze uit.
Het omarmen van succesvolle benaderingen is ook de sleutel tot het samenbrengen van belanghebbenden voor een gezamenlijk doel.
“Tenzij we een bodemloze poel van geld of een eindeloze hoeveelheid tijd hebben, is het onrealistisch om te proberen alles zelf te doen of alles opnieuw uit te vinden. Wees in plaats daarvan nederig over iemand die iets goed doet en wees bereid om te leren en te luisteren,” aldus Brad Vanstone van Willicroft.
Wij.land’s Danielle de Nie deelde Vanstone’s mening. “Soms helpt het om een stapje terug te doen en de tijd te nemen om te kijken naar het probleem dat je probeert op te lossen. Duik niet te snel in oplossingen“, legde ze uit.
De Nie had aanvankelijk een investeringsfonds voor ogen voordat ze de medeoprichters van Aardpeer ontmoette. “Als ik in die richting verder was gegaan, zou het een onvolmaakt model zijn geweest.”
Over het nemen van kleine stappen naar een betere toekomst
Hoe blijven onze panelleden gemotiveerd om de overstap te maken? “We proberen een kritische massa en een momentum op te bouwen voor boeren om voorbeelden te volgen van collega’s die duurzame praktijken hebben ingevoerd. We zeggen altijd tegen hen: ‘Wacht niet op nieuwe regels en voorschriften. Onderneem nu actie en bereid je voor op de toekomst“, aldus De Nie.
En één aanpak die boeren kunnen gebruiken om toekomstbestendig te worden is door te experimenteren en kennis uit te wisselen: “We moedigen hen aan om te experimenteren met verschillende vormen van bodembeheer en rotatiebegrazing, bijvoorbeeld. En we brengen ze in contact met een netwerk van gelijkgestemde boeren, zodat ze van elkaar kunnen leren”, legt ze uit.
In dit proces is het essentieel om het grotere doel voor ogen te houden en ego’s opzij te schuiven. “Focus op de dingen die goed gaan en neem kleine stappen om een eindpunt te bereiken”, zegt Brad Vanstone van Willicroft.
“De planeet schreeuwt erom dat we iets doen. Sommige dingen zijn belangrijker dan wij, zoals het repareren van voedselsystemen of alles wat we kopen en verkopen,” voegde hij eraan toe.
En hoe meer ondernemende oplossingen zoals die van Willicroft we kunnen genereren, hoe beter. “Grond is, net als briljante ideeën, schaars. We hebben dus ondernemers nodig om op te staan en dingen te laten gebeuren,” aldus Liesbeth Soer van Triodos Regenerative Money Centre.
Vanstone denkt dat ook instrumenten als meer subsidies voor duurzame landbouw, koolstofbelasting en true cost accounting de transitie kunnen ondersteunen: “Iedereen moet op een gelijk speelveld staan. Dus een vleesboer kan bijvoorbeeld netto positief zijn en niet worden belast. En een producent van een plantaardig vleesalternatief kan een product met een hoge uitstoot hebben en dienovereenkomstig worden belast.”
Een nieuwe definitie van impact investing
“Regeneratief investeren is het nieuwe impact investeren,” verklaarde Soer terwijl ze adviseerde voor een meer risicovriendelijke aanpak. “We zitten in een positie waarin we denken dat we een rendement kunnen garanderen. Als je nadenkt over het leven, moet je risico’s nemen, en het leven zal je er iets voor teruggeven. Waarom is dat zo anders in de financiële sfeer?”, vroeg zij zich af.
In dezelfde trant: “Impact investing is investeren in wat er echt toe doet“, zegt Danielle de Nie van Wij.land. En voor Brad Vanstone van Willicroft gaat wat er echt toe doet verder dan economisch gewin: “Ik denk dat het erom gaat om ook met andere zaken dan winst rekening te houden – landgebruik, uitstoot, biodiversiteit, water – niet als ‘leuk om te hebben’ maar door ze even belangrijk te maken als inkomsten,” zei hij.
Lessen uit het geïntegreerd gebruik van kapitaal voor sociale impact
Joel Solomon, een van de oprichters van Renewal Funds, Canada’s grootste durfkapitaalbedrijf voor missies, en co-auteur van The Clean Money Revolution, gaf een speciale keynote waarin impact investing werd gecontextualiseerd als onderdeel van een verschuiving in het collectieve bewustzijn.
Geboren met een genetische nierziekte, werd Solomon geïnspireerd door de functie van een nier: het reinigen van bloed. “Waarom is schoon bloed belangrijk? Omdat ik anders niet zou bestaan. Bloed is het geld dat door onze ecosystemen stroomt. En we hebben ook schoon geld nodig,” zei hij.
Solomon’s beleggingsfilosofie heeft veel te danken aan het feit dat hij opgroeide in Tennessee in de tijd van de burgerrechtenbeweging, die hem een gevoel van intergenerationele rechtvaardigheid bijbracht.
“We moeten het beste doen wat we kunnen voor mensen, ecosystemen, de samenleving en toekomstige generaties. Triljoenen gaan rond en zullen in andere handen overgaan. Er is meer dan genoeg, alleen niet goed verdeeld,” zei hij.
Solomon wil niet langer denken in termen van schaarste, maar stelt dat er voldoende kapitaal is om onze meest urgente uitdagingen aan te pakken en dat regeringen dit proces moeten faciliteren: “Er is een grote rol weggelegd voor de overheid als sector om het gemeengoed te reguleren,” zei hij.
Solomon is van mening dat wij, als bevoorrechte burgers van westerse samenlevingen, de morele plicht hebben om onze prioriteiten te heroverwegen: “De voorrechten van cumulatieve rijkdom hebben een platform gecreëerd waar we ruimte hebben om na te denken over hoe bedrijven en consumenten zich gedragen. Denk na over hoeveel genoeg is en vraag jezelf af: ‘wat dan?'”
Solomon sloot af door te benadrukken hoe belangrijk het is om individueel en consequent actie te ondernemen ten behoeve van toekomstige generaties. “Elke daad maakt een verschil. We kunnen allemaal miljardairs van goede daden zijn. Onze nakomelingen zullen bestuderen hoe we deze tijd hebben gebruikt.”